Deze week kwam ik een collega tegen. Ze had de kinderen naar school gebracht en liep te appen.
“Al druk aan het werk?” vroeg ik.
“Nou nee”, zei ze. “Ik moest iets voor mijn dochter uit haar laatje halen en vond een briefje. Ik zag ‘opa’ staan, dus moest het even lezen. Denk dat het voor een schoolopdracht was. Ik app het net naar mijn moeder. Ik vind het heel bijzonder. Moet je horen wat ze schrijft…”
Ze zoekt de foto op haar mobiele telefoon en leest voor:
“Vier jaar geleden is mijn opa dood gegaan. Heel de familie was heel verdrietig. Hij had kanker en lag thuis in bed en toen ging hij dood.”
“Ik ben er helemaal ontdaan van”, zei ze, “want ze heeft het er nooit over. Misschien schrijft ze over zulke dingen ook wel in haar dagboek.”
“Dat denk ik wel”, zei ik. “Heel goed dat ze dat doet. Ik heb ook altijd dagboeken geschreven en schrijf nog steeds veel op.”
Praat erover
Gisteren, 15 juni, was het 3 jaar geleden dat mijn zwager om het leven kwam door zelfdoding. De laatste weken denk ik veel aan die tijd terug. En ik vroeg me af: Moeten we er niet over praten?
Soms gebeuren er toevalligheden, die bijna geen toeval kunnen zijn. Ik liep met die vraag rond toen een collega langs kwam. Ze bracht een boek voor me mee: ‘Geen einde aan het leven, einde aan de pijn’. Het gaat over suïcidepreventie.
De boodschap is: Praat erover. Maar het is zo gruwelijk moeilijk om het erover te hebben. Vroeger werd er ook nergens over gepraat. Was dat goed of niet? Was dat beter?
Eén ding weet ik zeker: Het helpt om over moeilijke dingen te schrijven. Daar is zelfs wetenschappelijk bewijs voor:
“The simple act of expressing your thoughts and feelings about emotionally challenging experiences on paper is proven to speed your recovery and improve your mental and physical health.
Writing to Heal; A guided journal for recovering from trauma & emotional upheaval
James Pennebaker
Zelfs als je er pas jaren later over schrijft, helpt het.
Schrijven puur voor jezelf, over alles wat er in je opkomt
In april 2017 stond er een interview met Mark Vangheluwe in NRC Handelsblad. Hij schreef een boek ‘Brief aan de paus’, over zijn jarenlange misbruik door een oom en latere bisschop van Brugge.
Hij broedde lang op het boek, vertelt hij in het interview.
“Ik was rond de 30 toen ik voor het eerst iets op papier heb gekregen. Het was toen ik nog werkte als vrachtwagenchauffeur. Tijdens een helse nacht begon ik achter het stuur te flippen. Het was alsof ik een flashback had. Ik ben gestopt, toen heb ik alles gekrabbeld op een bestelformulier wat in mij opkwam.”
Vangheluwe legt uit waarom hij uiteindelijk naar het papier greep:
“Ik was van de wereld aan het vallen. Ik probeerde het met woorden te vatten. Om die onrust kwijt te raken, dat vluchten. Ik heb miljoenen kilometers gereden met de vrachtwagen om toch maar niet de werkelijkheid onder ogen te moeten zien.”
Het meest bijzondere aan zijn ervaringen over het neerpennen is wat dit voor hem betekend heeft:
“De keiharde feiten heb ik toen neergeschreven in honderden pagina’s. Het misbruik. Om het later te kunnen herlezen. Maar van die zaken heb ik praktisch niets gebruikt in mijn boek, de herinneringen wel, maar niet de harde feiten. Die harde feiten zijn te grof.”
In eerste instantie schreef hij dus puur voor zichzelf. Omdat hij er niet langer omheen kon. Omdat hij eindelijk alles onder ogen moest gaan zien. Om het later te kunnen herlezen.
Hij ging door met schrijven en verwerkte zijn herinneringen tot een boek. Daarover zegt hij: “Het boek is iets dat ik moet doen. Voor mezelf.”
Hij wil het afsluiten, rust krijgen, al vraagt hij zich af of dat mogelijk is, maar in ieder geval is het verschil dat hij zich er nu van bewust is, dat dat niet gaat lukken, en dat was hij toen niet.
Het artikel begint met een quote van een kinderpsychiater uit het voorwoord van het eindrapport van september 2010 van de commissie-Adriaenssens, de kerkelijke commissie tegen seksueel misbruik in een pastorale relatie. De psychiater zegt daarin de moed te bewonderen van de man die durfde te getuigen. “Het gaf een onbekende massa plots een stem.”
“Ik heb dat boek niet zozeer voor mezelf geschreven”, zegt Vangheluwe, “als wel voor mijn kinderen. Opdat ze alles wat gebeurd is later beter zouden kunnen plaatsen (….). En omdat ik hoop dat andere mensen die met een trauma zitten er iets aan zullen hebben.”
De kracht van schrijven
Het is een zeer aangrijpend verhaal. Een verhaal dat je iets leert over de kracht van schrijven. Dat is goed om te weten. En het is ook goed om te weten dat iets hardop voorlezen ook krachtig kan werken en doorwerken.
Ik las een stukje voor uit het boek ‘Geen einde aan het leven, Einde aan de pijn’, toen we ’s avonds bij elkaar kwamen, voor de 3e keer om mijn zwager te gedenken.
Dat was goed. Dat gaf een kleine, voorzichtige opening.
“We moeten erover praten.”
Ja, misschien, misschien doe je dat nog eens, ooit.
Maar zolang dat nog niet kan, schrijf en lees elkaar verhalen voor.
PS 1 Dit schoot me deze week te binnen: een artikel op Linkedin Pulse dat ik vorig jaar schreef: Hoe je meer zegt met minder woorden. Dat je kunt schrijven op verschillende lagen.
Iets wat niet zo bekend is over #schrijven: je kunt het vanuit verschillende lagen doen:
– vanuit je verstand. Je brengt de adviezen in praktijk.
– vanuit je hart. Je sluit de deur voor alle kennis en gaat eerst eens te rade bij jezelf.
– vanuit je ziel. Je vergeet alles wat je hebt geleerd en keert terug naar wat in het diepst van je innerlijk leeft.
Voor elke laag bestaat een schrijfmethode.
PS 2 Mijn nieuwe website: Beyond Writing. Hier ontwikkel ik online cursussen, waarin je verschillende schrijfmethoden kunt leren.
Blijf schrijven … … …
Misschien vind je dit ook interessant:
Hoe krijg je meer rust in je hoofd
Want wat is het toch druk in onze hoofden…
Een stadbewoner in de jaren ’70 van de vorige eeuw had gemiddeld 50.000 gedachten per dag. Nu ligt dat op 180.000 gedachten. Aldus onderzoek van de Stanford University.
“Slow thought down to the speed of a pen”; een interview
Hoe je leert om je gedachten al schrijvend te vertragen
Waarom schrijven juist in deze tijd belangrijk voor je is
3 overwegingen